De Renaissanceperiode is aanvankelijk een optimistische tijd: de menselijke mogelijkheden lijken onbegrensd, als je de wereld op een rationele en humanistische manier bekijkt. De hoop op een redelijke en geordende wereld wordt algauw de bodem ingeslagen door de godsdiensttwisten, de vordering van de wetenschap, klimaatverandering, sociale onrust en oorlog. Waar hebben we dat nog gehoord?
De kunst maakt deel uit van die maatschappelijke ontwikkeling. De artistieke traditie wordt in vraag gesteld, overhoopgehaald en tot haar uiterste consequentie doorgevoerd door een buitengewoon getalenteerde generatie kunstenaars, die niet langer de nabootsing van de realiteit, maar de fantasie en het concept vooropstellen. Ze gaven zo de eerste aanzet voor een moderne kunst. Hun beweging werd achteraf het Maniërisme genoemd, gediscrediteerd en doodgezwegen door haar tegenstanders. Zeer ten onrechte, dat zal u merken. Pas in de moderne tijd – niet zo verwonderlijk - werden ze opnieuw gewaardeerd, al wekt ze nog steeds reserves voor wie er niet mee vertrouwd is.
Na een historische situering bekijken we in het eerste deel vooral de nieuwe visie op de menselijke figuur en hoe de kunstenaars daarmee omgaan. Religieuze voorstellingen blijven belangrijk, maar de waardering van de klassieke literatuur en mythologie geeft aanleiding tot een vaak gewaagde uitbeelding van schoonheid en erotiek.
Kunstenaars halen baan- en halsbrekende toeren uit met ruimte, compositie en kleur. Deze aspecten komen aan bod in deel twee.
Deel drie gaat dan over de kunstenaars zelf, hun artistieke visie en theorieën, hun houding en pretenties. Die heeft uiteraard te maken met hun maatschappelijke positie en hun relatie met enkele vorsten, die zichzelf ook vaak als kunstenaars zagen. We besteden in een laatste hoofdstuk ook aandacht aan de grafische kunst, die in de zestiende eeuw een explosieve ontwikkeling kent, met alle communicatieve mogelijkheden (en gevaren) die erbij horen. Ook hier ligt een parallel met de digitale media van onze tijd.
De lezing geeft een overzicht van de stroming, maar enkele kunstenaars zijn zo opmerkelijk, dat je ze nooit meer zal vergeten.
